ശ്ലോകസാരം: കരഞ്ഞും ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ സഹിച്ചും കാട്ടിലാകെ നളനെ തിരഞ്ഞും ഓരോന്നു വിളിച്ചു പറഞ്ഞും കോപിച്ചും കണ്ണു കാണാത്തവിധം ഇരുട്ടു നിറഞ്ഞ കാട്ടുവഴികളിലൂടെ അലഞ്ഞു ദമയന്തി വലഞ്ഞു. അവളുടെ വിലാപങ്ങൾ ഒരു കാട്ടാളൻ കേട്ടു.

സാരം: ഘോരവനത്തിൽനിന്ന്‌ ഒരു ശബ്ദം കേൾക്കുന്നതെന്താണ്‌? ദൂരെയിരുന്നാൽ നേര്‌ അറിയാൻ കഴിയില്ല. അടുത്തു ചെന്ന്‌ അന്വേഷിക്കണം. ഭയങ്കരമായ കാട്ടിനകത്ത്‌ ഒരുത്തനായി പോയി വരുവാൻ നമുക്കു പോലും പേടിയുണ്ടാകും; അതുപോലെ ഉൾക്കാട്ടിൽ പോയി തിരയാനും. ഇരുട്ടു മാറി സൂര്യനുദിക്കാറായി. ഇവിടെ ഇരുന്നാൽ പോരാ. അതു ഭീരുതയാകും. വില്ലും അമ്പും വാളും മറ്റും എടുത്ത്‌ അടുത്തു ചെന്നറിയണം. നീചത്വം വിട്ട്‌ ഞാൻ ഔചിത്യത്തെ ആചരിക്കും.

(ദമയന്തിയുടെ വിലാപം കേൾക്കുന്നു.)